Borstzelfonderzoek; hoe doe je dat?

Een op de acht vrouwen krijgt borstkanker. Het is daarom voor een vrouw belangrijk om haar borsten goed te kennen. Een kwaadaardige afwijking kan je sneller opmerken als je weet hoe je borsten normaal voelen. Maar dit is nog niet zo gemakkelijk. Wie zo’n zelfonderzoek doet, komt er soms eerder onzeker uit dan bekend met eigen borsten.

“Wetenschappelijk onderzoek heeft het belang van het borstzelfonderzoek niet aangetoond. Het kan je helpen eerder een kwaadaardige afwijking op te merken, maar het kan ook zijn dat je het niet opmerkt. We moeten ‘kan’ onderstrepen, omdat we niet willen dat vrouwen zich schuldig voelen als zij het niet hebben opgemerkt,’’ vertelt woordvoerder van borstkankervereniging Nederland Marga Schrieks.

Kijken en voelen

Het borstzelfonderzoek bestaat uit twee delen: kijken en voelen. Een belangrijk onderdeel van het zelfonderzoek is simpelweg het kijken naar eigen borsten. Dit is het gemakkelijkst in een ruimte waar je je prettig voelt en waar veel licht is. Ga in die ruimte voor een spiegel staan en laat je armen ontspannen langs je lichaam hangen. Nu moet je letten op de vorm, de huid en de tepels. Neem de tijd om te kijken naar de vorm van de borsten. Het is normaal dat deze niet even groot zijn.

Kijk naar de huid

De volgende stap is het kijken naar de huid. Hierbij moet je vooral letten op eventuele uitslag, roodheid, deukjes of kuiltjes, sinaasappelhuid, knobbeltjes of plooien. Daarnaast is het belangrijk om te letten op de tepels. Belangrijk is om te kijken naar kleur, intrekking, vochtig of droog, korstjes of eczeem. Als laatste moet je naar je borsten kijken terwijl je de handen in je nek legt. Kijk opnieuw of er verandering is te zien aan de vorm, de huid of de tepels.

Voel je borsten

Het tweede onderzoek bestaat uit het voelen aan de borsten. Dit is het gemakkelijkst op een plek of in een houding waar je je prettig bij voelt, zoals in bed of onder de douche. Leg nu de linkerhand in je nek en de rechterhand op je linkerborst. Onderzoek de borst in vier delen; bijvoorbeeld eerst het bovenste en het onderste deel aan de kant van je borstbeen en dan het onderste en bovenste deel aan de kant van je arm. Maak draaiende bewegingen met je vlakke hand van de buitenrand naar de tepel.

Controleer de tepel

Controleer daarna de tepel met een draaiende beweging en trek de tepel even wat op van de borst. Een gezonde tepel moet niet strak vastzitten op de ondergrond, maar moet je gemakkelijk een beetje naar voren kunnen trekken. Daarnaast kan je de borst nog eens tussen beide handen aftasten als je vooroverbuigt. Voel als laatste nog even in je oksel en controleer de huidplooi die van de oksel naar de borst loopt. Doe precies hetzelfde bij je andere borst.

Weet wat normaal is

Om te kunnen herkennen wat verdachte veranderingen kunnen zijn en om niet gelijk in paniek te raken na het zelfonderzoek, moet je weten wat normaal is. Zo is het bijvoorbeeld normaal dat het onder de huid wat hobbelig aanvoelt. Dit is namelijk het borstweefsel. Daarnaast zijn ongelijke borsten heel normaal en kan het zijn dat je van jongs af aan bijvoorbeeld ingetrokken tepels hebt. Ook kan het zijn dat je borsten anders aanvoelen door de menstruele cyclus. ,,Het is beter om het zelfonderzoek een week na je menstruatie te doen. Borsten zijn dan over het algemeen minder gezwollen dan voor de menstruatie,’’ zegt Schrieks.

Alarmbellen

De alarmbellen moeten wel gaan rinkelen zodra je een ongewoon aanvoelend knobbeltje in de borst of oksel voelt. Zo’n knobbeltje voelt anders aan dan de hobbelige structuur onder de huid. De verdikking kan opgezet klierweefsel zijn of een cyste. Dit laatste is een holte die is gevuld met vocht. Ze voelen net als een knikker vaak glad en hard aan.

Er kunnen ook andere veranderingen optreden, zoals een kuiltje in de borst, een warm aanvoelende borst, een slecht genezend plekje, een anders aanvoelende plek in de borst, rode verkleuring van de huid of een zwelling in de oksel. Ook rondom de tepel kunnen er veranderingen optreden. Voorbeelden zijn schilfering, roodheid, plotseling intrekken van de tepel, vocht uit de tepel en een strengetje naar de tepel.

Veranderingen van de borsten moet je altijd serieus nemen en zo spoedig mogelijk naar de huisarts gaan. ,,De symptomen zijn ontzettend belangrijk. Ik zou zeggen: ga bij twijfel altijd naar de huisarts,’’ zegt Schrieks. Daar kan niet direct vastgesteld worden of je borstkanker hebt, maar als daar aanwijzingen voor zijn, dan wordt dit toegelicht en zal de huisarts je doorverwijzen naar het ziekenhuis.

Tekst: Michelle Sakkers

Heb je vragen over borstzelfonderzoek of wil je reageren op dit artikel? Laat dan hier je reactie achter.