Hartslag Hoe leef je gezond en sport je effectief
Een rustig en gestaag kloppend hart is het symbool van een goede gezondheid. Maar wat zegt een goede hartslag nu eigenlijk? Hoe kun je je hartslag meten? En wat heeft meten voor nut?
Gezonde hartslag
Een normale hartslag in rust is voor volwassenen tussen de 60 en 100 per minuut. In slaap kan de pols zakken naar 50. Het gemiddeld aantal slagen per minuut van een volwassen man is 68 per minuut, voor een vrouw gemiddeld 76. Bij kinderen is de hartslag hoger. Met het ouder worden neemt de gemiddelde hartslag geleidelijk ietsje af om op hooggevorderde leeftijd weer langzaam toe te nemen.
Dokter
Verricht de meting liefst een paar keer op verschillende dagen, want de hartslag kan door veel zaken beïnvloed worden, zoals stress, inspanning, griep, koffie en temperatuur. Ligt de uitslag telkens ver boven het gemiddelde (boven de 100) of ver daaronder (onder de 60), dan is het raadzaam de huisarts daarover de consulteren. Dat is het ook wanneer de hartslag heel sterk aanwezig is, onregelmatig of moeilijk te vinden. Al deze signalen kunnen duiden op een achterliggend medisch probleem.
Overslaan
Je doet er goed aan om elke afwijking aan het hartritme te laten uitzoeken door je arts. Maar reden voor paniek is er niet direct. Zo is het voor de persoon zelf alarmerende ‘overslaan’ van het hart meestal een volstrekt onschuldig verschijnsel. Ook gebeurt het bij gezonde personen wel eens dat op zo’n gemiste hartslag een extra krachtige slag volgt, meestal na inspanning. Hartkloppingen kunnen optreden als bijwerking van sommige medicijnen en bij een angststoornis.
Snelle hartslag
In andere gevallen ligt er een aandoening aan het hart aan ten grondslag. Een te snel kloppend hart kan bijvoorbeeld komen door een overactieve schildklier of bloedarmoede. Een snelle, onregelmatige hartslag gecombineerd met kortademigheid kan duiden op boezemfibrilleren, een conditie die vooral 65-plussers treft. Met bètablokkers kan de hartfrequentie verlaagd worden.
Lage hartslag
Een lage hartslag heet in de medische wereld ook wel bradycardie en kan bij een niet getraind lichaam erop wijzen dat de natuurlijke pacemaker van het hart aan het verslijten is. Dit geeft soms klachten als vermoeidheid, kortademigheid en duizeligheid. Medicatie of een pacemaker kunnen het hart helpen met kloppen. Maar behandelen is niet altijd nodig.
Gezonde hartslag en conditie
De hartslag zegt iets over hoe fit je bent. Behalve de hartslag in rust is ook van belang hoe snel het hart zich herstelt na inspanning. Ook dit kun je zelf meten, mits je fit genoeg bent voor wat zwaardere fysieke inspanning. Meet eerst de pols in rust (15 sec x 4), gevolgd door een minuut inspanning (twintig kniebuigingen, touwtje springen) en meet nu de hartslag bij inspanning. Na een minuut rust meet je een laatste keer. Is de hartslag met 30 tot 40 slagen gedaald, dan heb je een prima conditie en heb je een goede hartslag.
Hart trainen
Voor een gezond lichaam geldt: hoe beter de conditie, des te lager de hartslag. Een lage hartslag is gunstig, omdat het hart minder wordt belast. Een hoge hartslag in rust hangt mogelijk samen met de ontwikkeling van obesitas, diabetes en hart- en vaatziekten. Reden genoeg om je hart te trainen. De beste manier is sporten en bewegen. Zeker bij iemand die voorheen nauwelijks bewoog, zal de hartfunctie met sprongen vooruitgaan. Alle beweging is voor het hart meegenomen; maar voor een betere conditie zul je je ook echt moeten inspannen, zodanig dat je er licht van gaat hijgen.
Maximale hartslag
Veel sporters houden in trainingsschema’s een maximale hartslag aan. Met een simpele rekensom, 220 min je leeftijd in jaren, kom je uit op de hartslag waarmee je veilig kunt sporten. Onder het sporten of bewegen kun je de hartslag automatisch laten registreren met een hartslagmeter, een bandje dat je om je arm klemt terwijl je rent of wandelt.
Let altijd goed op met je trainingsopbouw. Heb je jaren niet of weinig gesport, dan gaat de formule 220 - je leeftijd niet op. De kenners van Runnersweb waarschuwen er ook voor: ben je een startende sporter? Overleg dan met je huisarts of andere specialist wat een verstandige trainingsopbouw is. Daarmee voorkom je niet alleen blessures. Maar ook ongezonde belasting van je hart.
Meer weten over de beste hartslag tijdens een training?
Opmeten
Je hartslag meten of ‘pols’ meten is iets dat je gemakkelijk zelf thuis met je eigen vingers of met een speciale hartslagmeter. Doe deze meting altijd in rust. Als je zelf je hartslag gaat meten ga je als volgt te werk: tel met twee vingers de slagen aan de pols of in de nek, een minuut lang (of een halve minuut en vermenigvuldig de uitkomst met twee). Je weet nu je hartslag.