Trombosebeen; van oorzaak tot gevolg

De lang gedroomde Amerikareis van Piet kreeg een vervelend staartje. Enige tijd na terugkomst in Nederland kreeg hij last van zijn kuit. Lopen kostte steeds meer moeite. En toen zijn been zelfs rood-paars begon te worden, trok hij aan de bel bij de huisarts. Niet veel later kreeg hij de diagnose; een trombosebeen. Het lange stilzitten tijdens de vlucht kan één van de oorzaken van de bloedstolling zijn. 

Trombose, wat is dat eigenlijk?

Als je een wondje hebt, dan stolt je bloed om te voorkomen dat je teveel bloed verliest. Als je bloed stolt zonder dat er een bloeding is, dan ontstaat er bloedstolsel in je bloedvat. Dit noemen we trombose.

“Trombose ontstaat dus doordat op het verkeerde moment en op de verkeerde plaats bloedstolling plaatsvindt”, aldus de Trombose Stichting Nederland. Het gevolg van trombose is dat een bloedvat gedeeltelijk of volledig wordt afgesloten. Daardoor stroomt het bloed niet meer goed naar het hart. Daarnaast kan een stukje stolsel losraken en meegevoerd worden in je bloedbaan. Als dit stolsel vervolgens vastloopt in je (slag)ader spreken we van een embolie.

Als het stolsel vastloopt in je hersenen noemen we dat een hersenembolie, gebeurt dit in je longen dan noemen we dat een longembolie. Dit kan een infarct tot gevolg hebben; doordat het bloedpropje voorkomt dat er via het bloed zuurstof naar je hersenen of longen kan worden vervoerd, sterft het weefsel af.

Hoe herken je een trombosebeen?

De klachten van Piet – een pijnlijke kuit, een been dat steeds meer zeer gaat doen en rood wordt – zijn de klassieke symptomen die kunnen duiden op een trombosebeen. Deze klachten ontstaan doordat het bloedstolsel een ader in het been afsluit, waardoor het bloed niet meer weg kan.

Het is echter niet zo dat iedereen met deze klachten heeft, ook meteen een trombosebeen heeft. Volgens de Trombose Stichting Nederland heeft zelfs maar één op de vier mensen met dergelijke klachten daadwerkelijk een trombosebeen. In de andere gevallen gaat het bijvoorbeeld om klachten naar aanleiding van een zweepslag, botbreuk of een andere gewrichts- of spieraandoening. Symptomen die passen bij een trombosebeen zijn:

• Een pijnlijk been
• Het been in kwestie is rood ‘aangelopen’
• Je been voelt warm aan
• Je kuit wordt dik/zwelt op en gaat glanzen
• Je kan spierklachten ervaren

Deze klachten kunnen plotseling of binnen enkele dagen opkomen.

Diagnose trombosebeen

Omdat de klachten horend bij een trombosebeen ook op een andere ziekte of aandoening kunnen duiden, wordt er door je arts aanvullend onderzoek gedaan.

Allereerst wordt er berekend wat de kans is dat je trombose hebt. Dit noemen we de voorafkans. Als de voorafkans laag is, dan wordt er een bloedonderzoek uitgevoerd. Er wordt dan gekeken naar de concentratie van d-dimeren in je bloed. Deze stof komt namelijk vrij uit bloedstolsel.

Als je voorafkans laag is en de hoeveelheid d-dimeren in je bloed normaal, dan is het uitgesloten dat je klachten voortkomen uit een trombosebeen. Als de arts een hoge concentratie d-dimeren in je bloed aantreft, zal hij je – net zoals patiënten bij wie de voorafkans hoog is – doorverwijzen voor een echo. De arts laat een echo maken, omdat de constatering van een hoge concentratie d-dimeren of het vaststellen van een hoge voorafkans niet voldoende is om een trombosebeen te diagnosticeren. Op de echo kan men namelijk zien of er daadwerkelijk sprake is van een trombosebeen.

Als de echo geen onregelmatigheden laat zien, is trombose uitgesloten. De hoge concentratie d-dimeren is dan bijvoorbeeld te verklaren door andere oorzaken zoals een infectie of operatie.

Trombosebeen: de oorzaken

Het trombosebeen van Piet kan zijn ontstaan tijdens zijn lange vliegreis van Amerika naar Nederland. Situaties waarin zes uur of langer niet goed bewogen kan worden, kunnen leiden tot trombose in de benen.

Als je te weinig beweegt kan je bloedstroom namelijk belemmerd raken wat een verhoogde kans op stolbaarheid van het bloed geeft en daarmee op trombose.
Grofweg kunnen drie oorzaken ten grondslag liggen aan trombose, aldus de Trombose Stichting Nederland.

• Een trage bloedstroom
• Een onregelmatige bloedvatwand
• Een veranderende samenstelling van het bloed.

De oorzaak van een trage bloedstroom kan langdurige bedrust zijn, maar ook een operatie of gipsbeen. Een onregelmatige bloedvatwand kan veroorzaakt worden door een te hoog cholesterolgehalte, diabetes, een hoge bloeddruk of roken. En je bloedsamenstelling kan veranderen door bijvoorbeeld een teveel aan bloedcellen of het gebruik van bepaalde remmers.

Een aantal specifieke oorzaken die ten grondslag kunnen liggen aan een trombosebeen zijn:

• Een lange periode waarbij je been niet goed hebt kunnen bewegen, bijvoorbeeld doordat je been in het gips zat, je langer dan zes uur stil moest zitten of langere tijd op bed hebt gelegen.
• Een operatie of botbreuk
• Het vrouwelijke hormoon oestrogeen
• Overgewicht
• Een erfelijke stollingsafwijking
• Een ernstige ziekte zoals kanker

In sommige families komt trombose vaker voor dan in andere families. Daarnaast neemt de kans op trombose toe met het toenemen van de leeftijd. Als je langere tijd moet liggen of rust moet houden, bijvoorbeeld door een ziektebed of gebroken been. Dan is het raadzaam om regelmatig een klein beetje te bewegen. Of maak tijdens een lange vliegreis zo nu en dan een wandelingetje door het gangpad.

Als wandelen niet tot de mogelijkheden behoort dan kun je ook oefeningen doen waarbij je uitsluitend je voet beweegt. Maak bijvoorbeeld rondjes met je voet of strek en buig je voet zo nu en dan.

Trombosebeen: behandeling

Net zoals veel andere mensen met een trombosebeen moest Piet meteen twee bloedverdunnende medicijnen gaan gebruiken. Dit zijn heparine en coumarine. Het is belangrijk deze bloedverdunners te gebruiken, omdat ze moeten voorkomen dat het bloedstolsel groeit en dat er nieuwe bloedstolsels ontstaan. Daarnaast verkleinen deze medicijnen de kans op het krijgen van een longembolie. 

Heparine is een medicatie die door middel van een injectie in de huid wordt gespoten. Dit moet gedurende minstens vijf dagen worden gedaan. Tegelijk met de heparine moet ook met de coumarine gestart worden. Dit zijn tabletten. Zodra de tabletten werken hoeft de heparine niet meer te worden ingespoten.

De trombosedienst bepaalt door middel van bloed prikken of de coumarine goed werkt. Daarnaast informeert de trombosedienst de patiënt hoeveel en hoe lang de tabletten geslikt moeten worden.

https://youtu.be/QSmABgR4-GA

Daarnaast moest Piet dag en nacht zwachtels om zijn been dragen om de zwelling te verminderen. Dit is de normale procedure bij een trombosebeen. Toen de zwelling eenmaal verdwenen was kreeg hij elastisch steunkousen. Deze heeft hij nu nog steeds.

Het lopen geeft nog steeds geen problemen. “Eigenlijk is er niet heel veel voor mij veranderd. Wat voor mij belangrijk was, was dat ik gewoon kon blijven fietsen en lopen. En dat kan gelukkig,” vertelt Piet.